رەبۆ چییە؟

رەبۆ حاڵەتێکە کە ڕێڕەوی ھەناسەدان تەسک دەبێ و ناوەوەی بۆڕیچکەکانی ھەناسەدان دەئاوسێت و لینجی زیاتر دەردەدەن، کە دەبێتە ھۆی بە زەحمەت ھەناسەدان و کۆکە و خیزەی ھەناسە و کورتی ھەناسەدان.

نیشانەکانی:           

لەم نەخۆشیەدا نیشانەکان لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر جیاوازە بە پێی بارودۆخی کەسەکە بەڵام چەند نیشانەیەک ھەیە کە پێی بناسرێتەوە وەکو:

• کورتی ھەناسەدان.
• ئازاری سینگ.
• کۆکە و خیزەی ھەناسە(خیزەی ھەناسەدان لە کەسی توشبوو لە کاتی ھەناسەدانەوەیە واتا کردنە دەرەوەی ھەوا لە سیەکان)

نیشانەکان توندتر دەبن بۆ ئەو کەسانەی کە:

• مەشقدەکەن یان ماندوون.
• هەستیارییان هەیە (حساسیە).
• ئەوانەی کە لەژینگەی پیس و تۆزاوی کاردەکەن.

ھۆکارەکانی:                                     

• لە باوانەوە مانەوە، واتا ھەبوونی نەخۆشیەکە لەو کەسانەی کە لە خوێنتن (دایک و باوک یان خوشک و برا).
• ھەبوونی ھەستیاری(حساسیە).
• قەڵەوی و کێشی زۆر.
• جگەرەکێشان( کەسی جگەرەکێش و ئەو کەسەی دوکەڵی جگەرەی بۆ دەچێ).
• کەش و ھەوای تۆزاوی.
• کارکردن بە ماددەی کیمیایی.

خۆپاراستن:                     

• کوتان دژی ئەنفلەوەنزا و ھەوکردنی سیەکان (pneumonia).
• دوورکەوتنەوە لە ھەر شتێک کە ھەستیاریت پێی ھەیە.
• دوورکەوتنەوە لە جگەرەکێشان و کەسانی جگەرەکێش.
• دوورکەوتنەوە لەو کەسانەی ئەنفلەوەنزای وەرزیان ھەیە.
• چاودێریکردنی تێکڕای ھەناسەدان.

چارەسەرکردن:                 

رەبۆ نەخۆشیەکی درێژخایەنە و چارەسەری بنەبڕی نییە بەڵام دەکرێ نیشانەکانی بشاردرێنەوە، دوو جۆر لە چارەسەرمان ھەیە بۆ لادانی نیشانەکانی رەبۆ:

1. Long-term asthma control medications

• Inhaled corticosteroids:

A. Budesonide (pulmicort…..)

B. Fluticasone ( flonase………)

C. Flunisolide (nasarel………)

• Leukotriene modifiers:

A. Montelukast (singulair,……)

B. Zanfirlukast (Accolate,……)

C. Zileuton (Zyflo,…………)

• Long-acting beta agonists

A. Salmeterol (Serevent,………)

B. Formoterol (Oxis,Foradil,….)

ئەم دەرمانانە باشترە بە combination لەگەڵ جۆری یەکەم inhaled corticosteroids  بدرێ بە نەخۆش.

• Combination inhalers:

A. Fluticasone+Salmeterol (Advair diskus,….)

B. Budesonide+Formoterol (Symbicort,….)

C. Formoterol+mometasone (Dulera,…..)

ئەم ھەلمژەرانە پێک ھاتوون لە combination ی جۆری یەکەم و سێیەم.

• Theophylline:

A. Theophylline (Theo-24,Elixophyllin,….)

2. Quick-relief medications:

• Short-acting beta agonists

A. Albuterol (Ventolin HFA, ProAir HFA,…)

B. Levalbuterol (Xopenex,……)

• Anticholinergics:

A. Tiotropium

B. Ipratropium